prof. dr hab. Bogumiła J. Rouba

Kontakt: Bogumila.Rouba@umk.pl

Kierownik Katedry w latach 2001-2014, prezes Stowarzyszenia Przyjaciół Katedry Konserwacji-Restauracji Malarstwa i Rzeźby Polichromowanej Toruńskiej Szkoły Konserwacji 

Studia w zakresie konserwacji i restauracji dzieł sztuki ukończyła w roku 1972 . W tym samym roku rozpoczęła pracę jako asystent naukowo-techniczny, a od roku 1974 jako asystent dydaktyczny w Zakładzie Konserwacji Malarstwa i Rzeźby Polichromowanej Instytutu Zabytkoznawstwa i Konserwatorstwa na Wydziale Sztuk Pięknych Uniwersytetu M. Kopernika. Po zdaniu egzaminów z pedagogiki (1976 r.) zatrudniona jako starszy asystent. W roku 1983 obroniła pracę doktorską na temat budowy i problemów konserwacji obrazów XIX-wiecznych (promotor prof. dr Zbigniew Brochwicz). Od 1984 roku adiunkt. W roku 1993 na Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie przeprowadziła przewód kwalifikacyjny drugiego stopnia na podstawie pracy badawczej pt. „Osłony odwroci jako metoda profilaktycznej ochrony obrazów" oraz dorobku konserwatorskiego. Od 1995 roku profesor Uniwersytetu M. Kopernika. W roku 2001 tytuł naukowy profesora sztuki.

W ramach doskonalenia umiejętności dydaktycznych i zawodowych odbywała staże zawodowe: w Ośrodku Dokumentacji Zabytków w Warszawie (1972 r.), na Akademiach Sztuk Pięknych – Wydziale Konserwacji w Warszawie i Krakowie (1972 r. i 1975 r.), w Instytucie Włókien Chemicznych oraz w Instytucie Włókiennictwa w Łodzi (1976 r.) w Muzeum Narodowym we Wrocławiu (1978 r.) i inne.
Zapoznawała się z pracowniami konserwatorskimi we Francji, Włoszech, Bułgarii, Czechach, Słowacji, Danii, Szwecji, Austrii, na Łotwie i Litwie, w Holandii, Niemczech, Grecji. 

Prace badawcze ściśle związane z praktyką konserwatorską – początkowo pracowała nad poszerzaniem warsztatu konserwatorskiego o nowe materiały i nowe metody ich aplikacji – między innymi nawiązując pierwsze kontakty z, nieobecną wówczas na polskim rynku, szwajcarską firmą Lascaux. Zajmowała się problemami dokumentacji konserwatorskiej, zwłaszcza dokumentacji pozostawianej w samym obiekcie. W latach 1974-80 we współpracy z chemikiem mgr Jadwigą Łukaszewicz prowadziła badania zjawisk elektrostatycznego brudzenia werniksów malarskich oraz możliwości ich zabezpieczania preparatami antystatycznymi. Równolegle pracowała nad zagadnieniem konserwacji obrazów współczesnych. W tym samym czasie rozpoczęła kompleksowe badania dużego zespołu obrazów XIX i XX-wiecznych już w ramach pracy doktorskiej. Identyfikacja materiałów, techniki i technologii a także analiza stanu zachowania tych obrazów i przyczyn powstania rozmaitych zniszczeń – pozwoliły na odkrycie i opisanie związków między budową płócien, przeklejeń, zapraw malarskich, a odpornością lub brakiem odporności obrazów na działanie określonych czynników wywołujących destrukcję. 
W ramach pracy doktorskiej rozwiązała szereg zagadnień o istotnym znaczeniu dla praktyki konserwatorskiej. Jednym z ciekawszych osiągnięć tego okresu było opracowanie metody analizy struktury płóciennych podobrazi malarskich oraz opracowanie metody i zbudowanie, opatentowanego później, urządzenia TeRM do pomiaru wrażliwości warstw malarskich obrazów na działanie ciepła (prototyp urządzenia powstał we współpracy z dr Jerzym Łukaszewiczem). Badania wrażliwości na równoczesne działanie ciepła, nacisku i rozpuszczalników stały się elementem ważnego dla praktyki konserwatorskiej tematu – bezpieczeństwa obrazów, zwłaszcza współczesnych, w procesie ich konserwacji.
Kolejne prace dotyczyły rozpoznawania zagadnień związanych z wpływem warunków zewnętrznych na przebieg niszczenia dzieł sztuki oraz szeregu innych problemów wchodzących w obszar profilaktyki konserwatorskiej. Były to szeroko zakrojone badania osłon odwroci obrazów, jako metody ich ochrony przed niszczeniem na skutek zmian klimatu w otoczeniu, badania warunków klimatycznych we wnętrzach kościołów i muzeów etc. Stały się one początkiem dużych, prowadzonych w kolejnych latach, samodzielnie lub ze współpracownikami i magistrantami, programów kontroli klimatu. Badania zagadnień klimatu w otoczeniu dzieł sztuki i zagadnień ogrzewania wnętrz zabytkowych prowadzone są do dziś.

Wraz z zespołem fizyków z Instytutu Fizyki UMK (P. Targowski, I. Gorczyńska, M. Wojtkowski, A. Kowalczyk ) oraz współpracownikami (T. Łękawa-Wysłouch, L. Tymińska-Widmer oraz M. Iwanicka) prowadziła badania nad możliwością wykorzystania metod optyki koherentnej do analiz konserwatorskich, w tym badań reakcji obrazów na zmiany klimatu i możliwości nieinwazyjnego rejestrowania tych zmian. Kierowała badaniami możliwości pomiarów naprężeń powstających w obrazach metodami fizycznymi wraz ze współpracownikami (T. Łękawa-Wysłouch, L. Tymińska-Widmer, J. Arszyńska, współpraca ze specjalistami z Akademii im. Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy).
W latach 90. brała udział w unowocześnieniu i udoskonalaniu Ogólnopolskiego Schematu Dokumentacji Konserwatorskiej (koordynator programu), w pracach nad cennikiem konserwatorskim, w działaniach ogólnopolskiego zespołu opracowującego Kodeks Etyki Zawodowej Artystów Konserwatorów- Restauratorów Dzieł Sztuki (1997-2000). Sprawowała liczne nadzory konserwatorskie.

Ważnym elementem jej aktywności są działania na rzecz środowiska konserwatorskiego i szeroko rozumianej ochrony dziedzictwa kultury. Nagrodzona wieloma nagrodami m. in. Złotym Krzyżem Zasługi nadanym przez Prezydenta RP, Orderem Gloria Artis, Medalem Komisji Narodowej.

Jest członkiem licznych gremiów naukowych krajowych i międzynarodowych, m. in. Rady ds. Ochrony Zabytków przy Ministrze Kultury, Europejskiej Sieci Szkół Konserwatorskich ENCoRE,  Polskiego Komitetu Międzynarodowej Rady Ochrony Zabytków ICOMOS, Rady Naukowej Międzyuczelnianego Instytutu Konserwacji i Restauracji Dzieł Sztuki, Rady Naukowej Krajowego Ośrodka Badań i Dokumentacji Zabytków. Brała czynny udział w około stu konferencjach naukowych. Jest rzeczoznawcą Związku Polskich Artystów Plastyków oraz rzeczoznawcą Ministra Kultury. Udzielała konsultacji i współpracowała z firmami wdrażającymi produkcję rozmaitych urządzeń i materiałów dla konserwatorów.

Jest autorką czterech książek, poradników i ponad stu siedemdziesięciu artykułów naukowych. Recenzowała kilkadziesiąt prac magisterskich, siedem doktorskich, trzy prace habilitacyjne, szereg publikacji naukowych, artystycznych, książek i podręczników. Jest członkiem gremiów redakcyjnych specjalistycznych czasopism naukowych – przewodniczącym Redakcyjnej Rady Naukowej kwartalnika „Ochrona Zabytków", członkiem Rady Redakcyjnej miesięcznika „Spotkania z Zabytkami". Jest prezesem Stowarzyszenia Przyjaciół Katedry Konserwacji-Restauracji Malarstwa i Rzeźby Polichromowanej Toruńskiej Szkoły Konserwacji.