Profesor Bogusław Dybaś z Instytutu Historii i Archiwistyki UMK, kierownik Zakładu Historii Europy Wschodniej, otrzymał pod koniec kwietnia br. nominację na dyrektora Stacji Naukowej Polskiej Akademii Nauk w Wiedniu.

	[fot. A. Dauksza-Wiśniewska]

Stacja Naukowa w Wiedniu jest jednym z sześciu przedstawicielstw zagranicznych PAN (najstarsze funkcjonują w Paryżu i w Rzymie). Placówka powstała na bazie Fundacji "Dom Polski", która od roku 1917 działała w stolicy Austrii. W roku 1980 Fundację "Dom Polski" rozwiązano, a jej majątek przekazano Polskiej Akademii Nauk, która w październiku 1985 roku powołała Stację Naukową i rozpoczęła remont nieruchomości przy Boerhaavegasse 25, zakończony w roku 1997, dzięki czemu placówka zyskała dogodne warunki działalności. Oficjalne, uroczyste otwarcie Stacji nastąpiło 25 stycznia 1991 roku. Pierwszym jej dyrektorem został prof. Wacław Sakwa. Kolejnymi byli: Leszek Kasprzak, Roman Taborski, Jerzy Jerschina, Franciszek Grucza i Marian A. Hermann.

Podstawowym zadaniem Stacji jest kontynuowanie współpracy naukowej, promowanie nauki polskiej w Austrii poprzez organizowanie odczytów, konferencji i wystaw, nawiązywanie i rozwijanie naukowych kontaktów polsko-austriackich, pomoc dla polskich naukowców przebywających na terenie Austrii oraz współpraca z tamtejszymi organizacjami polonijnymi. Od roku 2004 przy Stacji działa "Klub Profesorów", skupiający naukowców i artystów głównie z kręgów Polonii, który stanowi jej zaplecze intelektualne i naukowe, podejmuje działania mające na celu integrację środowisk polonijnych oraz wspieranie młodych naukowców i artystów pochodzenia polskiego mieszkających w Austrii. Dla realizacji tych zadań Stacja posiada bibliotekę z czytelnią, pokoje gościnne przeznaczone dla stypendystów i naukowców prowadzących badania naukowe, a także dla osób przybywających do Wiednia w ramach polsko-austriackiej współpracy kulturalnej, oraz dwie sale konferencyjne na 80 i 30 miejsc.

Ranga nowej funkcji oraz prestiż, jaki ta nominacja przynosi toruńskiej Alma Mater, wymagają, by osobę nowego dyrektora przedstawić Czytelnikom "Głosu Uczelni".

Bogusław Dybaś urodził się 22 września 1958 roku w Warszawie. Rodzina Dybasiów kilkakrotnie zmieniała miejsce zamieszkania, by w roku 1969 osiąść w Gajewie (niedaleko Golubia-Dobrzynia). W Toruniu zamieszkał Bogusław Dybaś z końcem nauki w Liceum im. M. Kopernika. Tu w 1977 roku rozpoczął studia historyczne (specjalizacja archiwalna) na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika (magisterium w roku 1981). Pracę doktorską dotyczącą Sejmu pacyfikacyjnego w 1699 roku przygotował i obronił w końcu 1987 roku pod kierunkiem swojego mistrza - profesora Jacka Staszewskiego. Na toruńskiej uczelni uzyskał też habilitację, na podstawie rozprawy Fortece Rzeczypospolitej: studium z dziejów budowy fortyfikacji stałych w państwie polsko-litewskim w XVII wieku (1998).

Po ukończeniu studiów przez 11 lat pracował w Pracowni Pomorskiej Instytutu Historii PAN (najpierw w Bydgoszczy, potem w Toruniu), a przez kolejne 10 w Zakładzie Historii Pomorza i Krajów Bałtyckich Instytutu Historii PAN w Toruniu. Od roku 2001 pracuje w Instytucie Historii i Archiwistyki UMK, gdzie jest kierownikiem Zakładu Historii Europy Wschodniej.

Profesor Dybaś jest członkiem wielu towarzystw naukowych, w tym m.in. TNT (od 1998 członek Wydziału I), PTH (w latach 2003-2006 członek Zarządu Głównego), Societas Jablonoviana w Lipsku (od 2001). Od roku 2001 jest prezesem Towarzystwa Przyjaciół Muzeum Okręgowego w Toruniu oraz członkiem jego rady muzealnej. Jesienią 2006 roku został wybrany do Rady Naukowej Instytutu Herdera w Marburgu, a także został członkiem Rady Naukowej Centrum Badań Historycznych PAN w Berlinie. W latach 1994, 1997-1998 oraz 2002-2003 profesor Dybaś był stypendystą Herzog August Bibliothek w Wolfenbüttel. W latach 1998-2001 przebywał jako "wissenschaftlicher Mitarbeiter" w Lipsku w Geisteswissenschaftliches Zentrum Geschichte und Kultur Ostmitteleuropas.

W latach 1995-2003 był redaktorem naczelnym "Rocznika Toruńskiego", a od roku 2004 jest redaktorem naczelnym jednego z najstarszych polskich czasopism historycznych, kwartalnika "Zapiski Historyczne".

W obszarze zainteresowań naukowych profesora Dybasia pozostają dzieje państwa polsko-litewskiego w epoce nowożytnej, historia instytucji stanowych w epoce nowożytnej, Inflanty i ich związki z Rzeczpospolitą, historia wojskowości w czasach nowożytnych, ze szczególnym uwzględnieniem architektury obronnej, oraz dzieje Torunia. W latach 1989-2006 ogłosił drukiem kilkanaście książek, opublikował kilkadziesiąt artykułów w czasopismach naukowych i pracach zbiorowych w Polsce, Niemczech, Estonii, Rumunii, na Łotwie, Litwie. Uczestniczył też w licznych konferencjach naukowych, organizowanych w kraju i poza granicami.

Profesor Dybaś jest społecznikiem, żywo interesującym się problemami "swojej małej ojczyzny", dlatego aktywnie angażuje się w działalność społeczną, która jest dla niego pewnego rodzaju hobby. W ostatnich latach szczególnie intensywnie zajmował się toruńskimi cmentarzami. Od kilku lat - w ramach działalności Towarzystwa Miłośników Torunia - każdorazowo w dniu 1 listopada organizował zbiórkę pieniędzy na odnowę pomników zasłużonych torunian. W wolnych chwilach lubi spacerować lub odbywać dalsze i bliższe podróże. Kiedyś grywał w szachy. Jego ulubionym malarzem jest Anton van Dyck, którego obrazy oglądał w Ermitażu w Petersburgu i w Kunsthistorisches Museum w Wiedniu.

Żona Elżbieta jest z wykształcenia historykiem, starsza córka - Magdalena - w roku 2006 ukończyła socjologię na UMK i kontynuuje studia doktoranckie na pedagogice, młodsza - Małgosia - studiuje w Szkole Głównej Handlowej w Warszawie.

Kadencja nowego dyrektora będzie trwała cztery lata, w tym czasie profesor Dybaś zamierza kontynuować dotychczasową działalność Stacji, której cechą charakterystyczną jest rozbudowana współpraca z austriacką Polonią. Chce uczynić ze Stacji "ambasadę" polskiej nauki w Austrii, miejsce przyciągające zarówno przybyszów z Polski, jak i licznych polskich uczonych. Wiele przedsięwzięć będzie koncentrować się wokół przypadających w kolejnych latach ważnych, niekiedy wspólnych rocznic w dziejach Polski i Austrii, jak np. rocznica zakończenia pierwszej wojny światowej (1918) czy wojny w 1809 roku. Tym i innym tematom poświęcone będą organizowane przez Stację odczyty, spotkanie seminaryjne, konferencje i wystawy. Pragnie też wykorzystać do współpracy środowisko naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika. O innych swoich zamierzeniach, przedsięwzięciach i planach nowy dyrektor obiecał powiedzieć redakcji "Głosu Uczelni" po kilku miesiącach pracy.

Szczegółowe informacje na temat historii i działalności Stacji Naukowej PAN w Wiedniu można znaleźć w Internecie pod adresem: www.viennapan.org